Kernkwadranten van Daniel Ofman

Kernkwadranten: in dit artikel wordt het concept van de kernkwadranten van Daniel Ofman praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze krachtige en effectieve communicatie tool en kan je aan de slag met jouw kernkwaliteiten.

Achtergrond van de kernkwadranten

Iedereen kan zich wel eens ergeren aan het gedrag van een ander. We vinden anderen zoals bijvoorbeeld bepaalde collega’s lastig en vinden dat iemand eens z´n best zou moeten doen om zijn gedrag te veranderen. Maar bestaan er eigenlijk wel “lastige” mensen?

Volgens bedrijfskundige Daniel Ofman is het antwoord nee! Bezit iedere persoon bepaalde kernkwaliteiten die enorm van elkaar kunnen verschillen? Volgens Daniel Ofman is het antwoord daarop ja!

Een groot verschil hierin kan bepaalde wrijving tussen personen opleveren. Daniel Ofman legt dit principe uit in zijn boek: Bezieling en Kwaliteit in Organisaties.

Wat zijn kernkwadranten?

Om meer inzicht in deze onderlinge verhoudingen te krijgen, ontwikkelde Daniel Ofman verschillende kernkwadranten waarin duidelijk wordt waarom die wrijving ontstaat in combinatie met welk gedrag.

Het model van kernkwadranten draait om de vier termen: kernkwaliteit, valkuil, uitdaging en allergie. Dit zijn eigenschappen die een persoon kan controleren en verbeteren in het kader van persoonlijke ontwikkeling en persoonlijk leiderschap. Deze vier termen vormen samen de kernkwadranten.

Iemands kernkwaliteit kan namelijk recht tegenover het gedrag staan waar men allergisch voor is. Vervolgens geeft Daniel Ofman aan, hoe een kernkwaliteit kan doorschieten naar een valkuil en op welke manier hij de uitdaging kan aangaan om zijn gedrag aan te passen.

Figuur 1 – Kernkwadrant van Daniel Ofman.

Kernkwadranten, een voorbeeld

De kernkwaliteit is iemands natuurlijke positieve eigenschap, die niet is aangeleerd. Dit sterke punt van de persoonlijkheid kan echter doorschieten waarbij de kracht een zwakte wordt. Ieder persoon heeft een aantal van deze kernkwaliteiten. Voorbeeld: punctueel en netjes. De kernkwaliteit is een van de kernkwadranten in het model.

Figuur 2 – een voorbeeld van een uitgewerkt kernkwadrant: perfectionist. Toelichting volgt hieronder

Valkuil

In geval van uitschieten spreekt Daniel Ofman een valkuil, waarbij de eigenschap een negatieve uitwerking op de omgeving heeft en ook de persoon zelf in de weg zit. Voorbeeld: perfectionistisch en over georganiseerd. Ook de valkuil is een van de kernkwadranten.

Elke kernkwaliteit heeft een zonnige en een schaduwzijde. De schaduwzijde zou ook vervorming genoemd kunnen worden. De vervorming is niet het tegenovergestelde van een kernkwaliteit, maar eerder een kernkwaliteit die te ver gaat en het doel voorbij schiet.

Flexibiliteit kan bijvoorbeeld veranderen in wispelturigheid. Wanneer dit het geval is, wordt flexibiliteit ineens een zwakte. In het kort kan een valkuil aangeduid worden als te veel van het goede.

De valkuil wordt eerder opgemerkt dan een kernkwaliteit. Iemand die daadkrachtig is kan al snel worden opgemerkt als opdringerig. Daargelaten of dit terecht is in sommige situaties, is dit simpelweg onderdeel van de kernkwaliteiten van deze persoon. Kernkwaliteiten en valkuilen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de valkuilen niet te vaak optreden.

Uitdaging

Het positief tegenovergestelde van de valkuil is de uitdaging, die een goede aanvulling op de kernkwaliteit is. De uitdaging zorgt voor meer balans. voorbeeld: wat vaker de “boel de boel” laten en leren uitstellen.

De uitdaging is als het ware een tweede geschenk in aanvulling op het bezitten van de kwaliteit. Het positief tegenovergestelde van opdringerig zijn is geduldig of terughoudend. Valkuilen en uitdagingen zijn complementaire processen binnen de kwadranten van Ofman.

Het gaat erom dat een goede balans bereikt wordt tussen flexibiliteit en consistentie. Indien de balans te ver neigt naar flexibiliteit, is de kans aanwezig dat flexibiliteit omslaat in wispelturigheid.

Om niet in de valkuil te vallen is het noodzakelijk om de uitdaging aan te gaan. Een persoon die goed kan analyseren moet oppassen voor de valkuil besluiteloosheid.

Allergie

De allergie staat lijnrecht tegenover de kernkwaliteit. Wanneer iemand doorschiet in zijn uitdaging die aan de kernkwaliteit gekoppeld is, ontstaat het gevaar dat de eigenschap in een allergie ontaardt (doorgeschoten vorm van iemands uitdaging). Voorbeeld: slordig en ongeorganiseerd. In zo n geval spreekt Daniel Ofman van een allergie.

De valkuil van een persoon is vaak de bron van irritaties of conflicten/ spanningen. Dit is vooral als de valkuil van een persoon ook de allergie van iemand anders blijkt te zijn.

De gemiddelde persoon blijkt allergisch te zijn voor het tegenovergestelde van de kernkwaliteiten. Een allergie is dus een karaktereigenschap die iemand met een bepaalde kernkwaliteit als lastig ervaart.

Een energiek persoon zal de neiging hebben om niet goed om te kunnen gaan met passiviteit; hij of zij is allergisch voor passiviteit. Hoe vaker iemand bij een ander met zijn eigen allergie wordt geconfronteerd, hoe groter de kans dat hij of zij in de valkuil belandt.

Een daadkrachtig persoon loopt het risico om opdringerig te zijn, terwijl hij of zij iemand anders beschuldigt passief te zijn. Volgens Daniel Ofman kan je veel leren over jezelf wanneer je je ergert aan bepaalde mensen.

Met de formulering van de allergie is een kernkwadrant van Daniel Ofman compleet. In het kwadrant wordt het verband tussen kwaliteiten, valkuilen, uitdagingen en allergieën snel duidelijk.

Het verschil tussen kwaliteiten en vaardigheden

In het wervingsproces van veel bedrijven komen termen als kwaliteiten en vaardigheden veelvuldig voor. Deze twee worden dikwijls door elkaar gehaald, maar zijn fundamenteel anders.

Kernkwaliteiten, zoals uitgedrukt met de Core Quadrants van Ofman, zijn kenmerken die tot de essentie of de kern van een persoon behoren.

Zij zijn persoon-eigen. Persoonsgebonden kwaliteiten zijn de krachten of sterke punten waar de mens aan denkt bij het horen van een bepaalde naam. Voorbeelden van kernkwaliteiten zijn ordelijk, besluitvaardig, zorgzaam, ijverig en meer.

Kernkwaliteiten zijn geen gedragingen, maar eerder mogelijkheden waarop men kan worden afgestemd. Hetzelfde geldt voor het uitzenden van een livestream. De livestream is van goede kwaliteit als er een stabiele netwerkverbinding is in combinatie met goed werkende apparatuur. Zo hebben mensen ook kwaliteiten die getest kunnen worden.

Iedereen wordt geboren met een aantal kernkwaliteiten, maar dat is niet het enige. Ook iedereen wordt geboren met een aantal valkuilen, een uitdaging en een allergie.

Het verschil tussen kwaliteiten en vaardigheden wordt vooral opgemaakt vanwege het feit dat kwaliteiten van binnenuit komen en vaardigheden aangeleerd worden: nature vs. nurture. Hoe duidelijker het beeld dat een mens heeft van zijn eigen kernkwaliteiten, hoe bewuster de kwaliteiten ook ingezet kunnen worden en ook welke kwaliteiten.

Degenen die een sterk doorzettingsvermogen hebben weten dat zij goed zullen functioneren in situaties waarin de tijdspan uitgestrekt is. Ook weten zij dat volharding in hun leven zowel professioneel als privé goed van pas komt.

Kernkwadranten maken

Veel mensen zijn allergisch voor het gedrag van anderen uit angst voor het feit dat dit gedrag ook ergens diep bij hun zelf verstopt zit.

Behalve dat het kernkwadrant van Daniel Ofman inzicht in het handelen van anderen geeft, geeft het ook inzicht in het eigen handelen. Door het model toe te passen, ontstaat er meer begrip voor elkaar en voor verschillende situaties.

Het kernkwadrant model van Ofman kan persoonlijk toegepast worden of op groepen / anderen. Het kernkwadrant structureert informatie over jezelf en andere personen. Het is belangrijk om eerst jouw eigen kwadrant in te vullen alvorens je de kernkwadranten methode voor of met iemand anders gebruikt.

Focus altijd op de positieve eigenschappen (kernkwaliteiten) van de andere personen. Dit is een voorwaarde voor begrip, mogelijke verandering en bewustwording. Door de toepassing van het kernkwadrant ontstaat er meer empathie voor elkaar in verschillende situaties.

Houd er rekening mee dat sommige mensen de persoonlijke kernkwadranten invullen op basis van hoe zij willen dat mensen ze zien. Hierdoor bestaat het gevaar dat verkeerde termen worden gebruikt voor de kernkwadranten.

Gebruik altijd zelfstandige naamwoorden om de kwaliteiten van jezelf en anderen te omschrijven in kernkwadranten, zoals: doorzettingsvermogen, vriendelijkheid, etc., en niet opdringerig of onaangenaam.

Het kernkwadrant voor inzicht kernkwaliteiten

Door inzicht in persoonlijke verschillende kernkwaliteiten en valkuilen, is het ook beter te begrijpen dat een valkuil door iemand anders als allergie kan worden opgevat. Kernkwadranten zijn ideaal om begrip voor anderen op te leren brengen.

Met zelfinzicht komt men er achter dat een kernkwaliteit soms te ver doorschiet, wat irritatie bij de omgeving kan oproepen. Hieronder tref je nog een aantal voorbeelden van kernkwaliteiten en valkuilen die je kunt implementeren in kernkwadranten:

• Kernkwaliteit: Perfectionist – valkuil: Muggenzifter
• Kernkwaliteit: Helper – valkuil: Bemoeial
• Kernkwaliteit: Succesvolle werker – valkuil: Streber
• Kernkwaliteit: Romanticus – valkuil: Driftkop
• Kernkwaliteit: Waarnemer – valkuil: Betweter
• Kernkwaliteit: Loyalist – valkuil: Slaaf
• Kernkwaliteit: Levensgenieter – valkuil: Feestbeest
• Kernkwaliteit: Leider – valkuil: Dictator
• Kernkwaliteit: Bemiddelaar – valkuil: Regelneef of -nicht

Kernkwaliteiten inzetten op de werkvloer

Medewerkers die op de werkvloer hun kernkwaliteiten kunnen gebruiken, zijn meer betrokken, zullen minder snel vertrekken, presteren beter en zullen de bedrijfsresultaten ten goede komen. De beste manier voor organisaties om de sterke punten van werknemers te benutten is via de managers en het gebruik van kernkwadranten.

Bovenstaande feiten blijken uit onderzoek van een groot Gallup-onderzoek naar menselijk gedrag en sterke punten. Medewerkers die elke dag hun sterke punten kunnen benutten hebben zes keer meer kans om betrokken te zijn bij het werk dat zij doen.

Het onderzoek legt een overtuigend verband bloot tussen sterke punten en werknemersbetrokkenheid op de werkvloer. Dit verband heeft de potentie om prestaties te versnellen wanneer organisaties werken aan het verbeteren van beide factoren. Kernkwadranten kunnen hier meer inzicht in bieden.

Hoe ontwikkel ik mijn kernkwaliteiten?

Naast het identificeren en ontdekken van kernkwaliteiten, is ook het ontwikkelen ervan zeer belangrijk.

De beste manier voor mensen om te groeien en te ontwikkelen, is door vast te stellen hoe zij van nature in elkaar zitten: hoe zij denken, voelen en zich gedragen en wat hun talenten zijn. Dit is gemakkelijker uit te voeren met kernkwadranten.

Vervolgens bouwen mensen voort op die talenten om sterke punten te ontwikkelen, of het vermogen om consequent perfecte prestaties te leveren.

Uit hetzelfde onderzoek van Gallup blijkt dat het opbouwen en ontwikkelen van de sterke punten van medewerkers veel effectiever is om prestaties te verbeteren dan om zwakke punten te verbeteren. Deze sterke punten kun je identificeren met kernkwadranten.

Zoals genoemd is de beste manier om dit te doen via de managers op de werkvloer. Maar hier gaat in de praktijk veel mis.

Een kwart van alle Amerikaanse werkenden geeft aan dat hun kernkwaliteiten genegeerd worden op de werkplek. Veertig procent van dat aandeel geeft aan dat zij zelfs ontmoedigd worden om hun kwaliteiten te gebruiken.

Focussen op de sterke punten van medewerkers door een manager heeft een diepgaand effect op de betrokkenheid van de medewerkers. Met kernkwadranten van medewerkers worden hun sterke punten en dus hun kernkwaliteiten duidelijker.

Dat komt omdat managers een belangrijke rol spelen bij het maximaliseren van realiseren van het potentieel van deze medewerkers. Het zijn de managers die medewerkers in staat kunnen stellen om te kapitaliseren op hun sterke eigenschappen.

Tips voor het inzetten van de kernkwaliteiten van medewerkers

Hieronder staan enkele tips voor het effectief inschatten, inzetten en ontwikkelen van de sterke eigenschappen van medewerkers. Het gebruik van kernkwadranten kan hierbij handig zijn.

Ga er niet direct vanuit dat iedereen zijn of haar sterke punten zelf kent. Veel mensen nemen hun grootste talenten vaak als vanzelfsprekend aan of zijn zich niet helemaal bewust van hun talent. De Clifton StrengthFinder van Gallup kan ingezet worden om de sterke punten te identificeren. Door ook kernkwadranten in te zetten, krijgen werknemers ook een duidelijker zelfbeeld.

Vind creatieve manieren om sterke punten toe te passen in lopende projecten om gemeenschappelijke doelen te bereiken. Help medewerkers om elkaars sterke punten te leren kennen en te begrijpen hoe zij elkaar kunnen aanvullen.

Gebruik vergaderingen om teamleden te helpen om elkaars sterke punten te identificeren. Ook kernkwadranten kunnen hier een effectieve rol in spelen.

Integreer de sterke punten van medewerkers in de beoordelingsgesprekken, en help hen doelen te stellen op basis van deze sterke punten.

Samenvatting

De kernkwadranten theorie van Daniel Ofman is een waardevolle methode om inzicht te krijgen in de onderlinge verhoudingen van personen / medewerkers. Het in kaart te brengen van dit helpt ze in hun persoonlijke ontwikkeling.

Specifiek gaat het bij kernkwadranten om gedragingen van werknemers waar andere werknemers allergisch voor zijn. Bij lastig of afwijkend gedrag gaan mensen er vanuit dat de persoon zelf lastig is. Echter, in feite komen deze gedragingen vaker voort uit de valkuil van een bepaalde kernkwaliteit.

Het kernkwadranten model bestaat uit enkele onderdelen. Als eerste is er de kernkwaliteit zelf. Dit is een natuurlijke positieve eigenschap van iemand. Deze kan veranderen in een negatieve eigenschap. Dit wordt de valkuil van de natuurlijke kernkwaliteit genoemd.

Elke kwaliteit heeft een dergelijke schaduwzijde binnen kernkwadranten, maar niet altijd wordt dit opgemerkt. Een voorbeeld hiervan is flexibiliteit dat verandert in wispelturigheid.

De uitdaging binnen de kernkwadranten is het positief tegenovergestelde van de valkuil. De uitdaging zorgt voor meer balans tussen de gevaren en krachten van sterke eigenschappen.

In het voorbeeld van flexibiliteit zorgt de uitdaging ervoor dat er een goede balans ontstaat tussen consistentie en flexibiliteit. Indien de balans te ver richting flexibiliteit dreigt te gaan, is de kans aanwezig dat flexibiliteit omslaat in wispelturigheid.

Het laatste onderdeel van het kernkwadranten model is de allergie. De allergie staat lijnrecht tegenover de kernkwaliteit. Een voorbeeld hiervan is passiviteit vs. pro-activiteit.

Een proactief persoon is waarschijnlijk allergisch voor passiviteit. Een pro-actief persoon kan op zijn beurt ook weer als daadkrachtig en opdringerig worden omschreven, wanneer hij anderen vertelt passief te zijn.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken je de kernkwaliteiten en kernkwadranten waar gedrag zichtbaar in word? Wat is jouw ervaring, jouw uitdaging, jouw kernkwadrant en heb je nog aanvullingen op het bovenstaande? Wat zijn volgens jou succes factoren die kunnen bijdragen aan het omgaan met bepaald gedrag om doelen te bereiken?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Ofman, D. (2004). Core Qualities: A Gateway to Human Resources. Cyan Communications.
2. Ofman, D. & Weck, R. van der (2004). The Core Qualities of the Enneagram. Scriptum.

How to cite this article:
Mulder, P. (2013). Kernkwadranten (Ofman). Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/kernkwadranten-ofman/

Gepubliceerd op: 15/12/2013 | Laatste update: 10/04/2023

Add a link to this page on your website:
<a href=”https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/kernkwadranten-ofman/”>Toolshero: Kernkwadranten (Ofman)</a>

Article by:

Patty Mulder

Patty Mulder is een management expert op het gebied van competentie ontwikkeling, time management, persoonlijke effectiviteit en zakelijke communicatie. Naast content schrijven, is ze een business coach en verzorgt ze bedrijfstrainingen.